Manel Loureiro é un escritor galego que ten a fórmula dos best sellers. Din os medios de comunicación que é o Stephen King español. Leva vendidos máis dun millón de libros en todo o mundo e as súas historias están traducidas a máis de 20 idiomas. Así a todo, o seu nome non termina de ser tan coñecido en Galicia como cabería esperar despois de coñecer estes datos. Comezamos a nosa charla, que se desenvolve no seu despacho en Pontevedra, comentando precisamente este asunto.

[Fala Manel Loureiro] É certo que hai unha maldición que di que ninguén é profeta na súa terra. Neste caso, que pase iso ten tamén algo que ver coa propia idiosincrasia do sector cultural galego, por dicilo dalgunha maneira. Para que te fagas unha idea, eu teño máis lectores en Estados Unidos que en España e en Galicia. Nese sentido son como ese vaso chinés que non sabes moi ben onde poñelo, porque non encaixa en ningún lado, porque estou fóra do sistema… porque son difícil de catalogar, no sentido de que non escribo en galego, pero son un autor galego e posiblemente xunto a Manuel Rivas sexamos os autores galegos con máis volume de vendas neste momento. Manuel Rivas escribe en galego e eu escribo en castelán.

Teño máis lectores en Estados Unidos que en España e en Galicia

 

Por que escribo en castelán? Por decisión propia, porque a min interesábame chegar a un público moito máis amplo e por que penso que isto me vai a permitir chegar a un público máis amplo? Porque a industrial editorial galega é a que é, ten o tamaño que ten, mentres que a industria editorial en castelán, á parte de que ten un público potencial de máis de 400 millóns de lectores, ten, hai unha dimensión empresarial (e isto xa non é literatura, senón que falamos de vender libros) que che permite chegar a moitísimos máis lectores. Entón isto onde me sitúa? Para a cultura galega, entre aspas, son un tipo que non encaixa en ningún lado, porque son un tipo que non escribe en galego e que non ten relación cos cenáculos culturais habituais aquí. Entón sempre me miran un pouco como… Vale, si, es raro.

Porque ademais son un auténtico outsider, no sentido de que xamais na miña vida tiven unha subvención nin participei en ningunha actividade de carácter institucional. Sempre fun pola miña conta, coas vendas dos meus libros e en relación directa cos meus lectores, que é o que ten que facer un escritor: facerse valer en por si e non vivir da sopa boba das subvencións.

É certo que é un sector moi complicado, eu falo moitísimas veces con mozos e mozas que están a empezar e que queren empezar a escribir e a primeira pregunta que me fan é que teño que facer, como se consegue ser publicado, ser traducido a outros idiomas? Eu estou traducido a veintitantos idiomas, logo a ver se somos capaces de contalos, e o galego é un deles… E a verdade é que custou traducilo. Para que te fagas unha idea do débil que é a industria editorial galega, foi traducido antes a idiomas tan improbables como o húngaro, o armenio e o coreano antes que ao galego

E que libros tes traducidos ao galego?

Os da triloxía de Apocalipse Z, aqueles tres primeiros libros. E a verdade é que foi unha pequena editorial de Santiago, Urco, que se puxo en contacto comigo e se atreveron a facer o que non fixeron outros.

Teñen un problema estrutural na industria editorial galega. Hai moi poucas editoriais e as que hai son moi pequenas, microeditoriais, e as grandes non teñen nin o músculo nin a vontade de publicar contido que sexa de venda masiva. Céntranse máis no nicho, algo que me chama moitísimo a atención. Cando vou ao Sant Jordi en Barcelona, por exemplo, sempre vexo que na lista dos máis vendidos hai unha lista dos máis vendidos en catalán e outra en español. Aquí non hai nada polo estilo, nada semellante. Aquí se queres ler por exemplo a última novela de Ken Follet ou queres ler o último de Stephen King ou calquera best-seller a nivel mundial tes que esperar moitísimo. Pensa por exemplo en Harry Potter… Non se se está traducido ao galego nin canto houbo que esperar. Ese é o problema. Non sei se é que non hai mercado ou non hai vontade nin espírito. Creo que o sector lle está dando as costas aos seus lectores.

É dicir, está moi ben que Asasinato no Consello Nacional sexa un bestseller a nivel galego, pero estamos falando dunhas dimensións relativamente pequenas, de quince ou vinte mil exemplares (e falo un pouco de memoria). Tes que escribir cousas que lle poidan gustar a todo o mundo. Agora triunfa entre os lectores, entre as mozas especialmente, a chamada chick-lit, unha literatura… non sei moi ben como definila… romántica, algo erótica. E non ten ningún equivalente na literatura galega. Se é un problema de falta de mercado é moitísimo máis grave.

E a que viña todo isto, pois cóntoche todo isto dando moitas voltas para chegar a que si, son pouco coñecido en Galicia (relativamente) e son máis coñecido a nivel estatal e poida que a nivel internacional que na miña propia casa. Realmente, aínda que son un autor galego, que escribo e teño publicacións cento por cento galegas, porque traballo e escribo aquí, publico aquí… non encaixo con todo no sistema cultural que hai agora mesmo en Galicia. E tampouco me preocupa. Eu non os necesito a eles e está claro que eles non me necesitan a min.

As editoriais galegas céntranse máis no nicho

 

Ti es castelánfalante, supoño que isto tamén fará que sintas máis cómodo escribindo en castelán

Si, pero volvemos ao que falabamos antes. Eu podería escribir perfectamente en galego pero por desgraza estaría automaticamente renunciando a chegar de entrada a un mercado de moitísimos millóns de persoas. Porque se dixésemos que a publicación en galego ábreche unha porta ao mercado luso parlante… pero non é verdade, non é certo. Eu son escritor e o meu traballo é escribir, vivo diso. Encántame o meu traballo e un escritor ten que ter por vocación chegar ao maior número de lectores posible. Non vale de nada que escribas moi ben se non chegas aos lectores. Un libro soamente está completo cando un lector o fai seu. Non vale absolutamente de nada que eu escriba o mellor libro da historia se non o vai a ler ninguén. E canta máis xente o lea, máis repercusión terá o que fas, porque ti contas unha historia… para que? Para que a escoite o maior número de xente posible. Esta é a miña opinión.

Hai quen non opina así. Quen pensa “Eu son tan especial, tan excelso, e tan bo que o meu traballo non é para a plebe, a min só me poden ler e escoitar os elixidos” Eu non comparto esa opinión.

Eu penso que a cultura, a literatura, a música… teñen que ser un ben colectivo. Mira, unha vez nun xornal, creo que foi en La Vanguardia, nun artigo no que falaban de min, dicían que eu o que facía era “literatura de aeroporto”, no sentido negativo da expresión. Como tratando de dicir que os best-seller de consumo non son alta literatura… Pois mira, eu quedeime con esa frase e presumo dela. É dicir, prefiro ser literatura de aeroporto, prefiro que me lean 100.000 persoas e que o pasen ben, a que me lean 3.000 ou 300 e que pensen que son o tío máis absolutamente incrible do mundo e que fago unhas cousas marabillosas. Prefiro chegar a 100.000 persoas e facérllelo pasar ben, que é do que se trata. Eu conto historias, ese é o meu traballo, non fago nada máis, non son un artista creador que rompe os moldes.

Eu conto historias, ese é o meu traballo, o cal é tan sinxelo e tan complicado como iso, porque contar historias moitas veces pódese volver algo complicado. Á fin e ao cabo, é o mellor e o peor traballo do mundo. É o mellor traballo do mundo porque a xente paga por ler o que ti soñas, pero é o peor traballo do mundo ao mesmo tempo, porque non hai absolutamente ninguén que che poida substituír ou botar unha man ou axudarche no momento no que estás diante dunha desas pantallas en branco e nas que de súpeto tes que facer o que Mickey Mouse en Fantasía. Tes que crear un mundo aí, pero insisto… despois de facer aquí unha alegación do mercantilismo literario, é que esta é a miña opinión, que é nesgada obviamente, porque eu vexo isto non só como unha afección, non só como unha paixón, non só como un tema artístico, senón que o vexo tamén como un traballo e fódeme profundamente que en Galicia non haxa unha mentalidade máis agresiva nese sentido e non se profesionalice… o amateurismo está moi ben pero se queremos que culturalmente as obras en galego poidan dar un salto máis e que cheguen, que saian do circuíto nacional galego, que vaian cara a fóra, necesitamos unha profesionalización, tanto dos escritores como das editoriais.

Eu conto historias, ese é o meu traballo, o cal é tan sinxelo e tan complicado coma iso

 

Cres que isto que ves no sector editorial sucede tamén co sector audiovisual?

Estou convencido, pero no audiovisual é diferente, poque hai produtoras potentísimas que están a facer cousas incribles desde Galicia. Por exemplo Vaca Films, que producen desde Galicia para todo o mundo e sen ningún tipo de complexo nin rubor, porque romperon os esquemas mentais de que só podemos producir e contar historias en clave local. Entenderon que se podían contar historias en clave local pero tamén se podían contar historias que cheguen e que emocionen á xente non só en Galicia senón en toda España e en todo o mundo. O exemplo clásico é Filmanova, de Antón Reixa. Filmanova facía Mareas Vivas, non se me ocorre un produto máis idiosincrático no audiovisual, unha serie por e para galegos, pero tamén fixo O lapis do carpinteiro, que é unha historia galega pero que foi contada e proxectada de tal maneira que un espectador en Albacete, en Almería, en Tetuán ou en Berlín estaba no cinema e emocionábase con esta historia. Non facía falta que dominase os códigos locais para entendelo. Penso que á literatura en galego (que non á literatura en Galicia) faille falta ese puntiño de valor, de decidir que imos contar historias que poidan chegar a todo o mundo.

Cando escribo, non podo escribir pensando que estou a escribir só para lectores en Galicia, sería absurdo pola miña banda. Teño que pensar que son lectores de todo o mundo, que teño lectores en todo o mundo e cando escribo teño que pensar que vai ser un público universal. Se ti colles un libro de Michael Crichton, Stephen King ou Ken Follet non están a pensar en que non o van a entender en Italia, en Portugal, en Xapón ou en Indonesia… non, eles escriben para todo o mundo e se nós somos capaces de ler unha novela dun autor de novela sueca, unha historia ambientada en Estocolmo, se mo podo crer… por que non podo eu escribir unha historia ambientada en Galicia para que o poidan ler en España, en Xapón, en Alemaña ou en Estados Unidos? Por que non? Claro que se pode facer!

 

Cóntanos como chegas a cambiar de profesión, como chegas a meterte en toda esta lea. Ti estudas dereito e exercías como avogado, pero tamén presentabas un programa na Televisión de Galicia!

Estamos a falar da prehistoria… De hai 14 anos! Eu teño 40 e tiña 26 anos! Con 26 anos aínda tes o cerebro a medio ferver, nalgunhas ocasións, e ese era o meu caso. Eu estaba coa carreira recén rematadiña e xurdiu a oportunidade.

Preséntome a un casting, ese casting funciona e acabo presentando un programa que se chamaba Con Perdón, que xa presentara Alberto Comesaña na súa anterior edición. E con 26 anos pagábanme por facer o parvo na tele rodeado de bailarinas! Con 26 anos? Pasábao ben e encima pagábanme! Era un bo plan! Estiven a traballar na televisión 2 anos, pareceume unha experiencia moi interesante, a verdade, pero terminara a carreira tiña ganas de exercer… por tanto terminei a miña carreira televisiva como presentador dun late night show na TVG, con moi bo resultado de audiencia por certo, e dediqueime á abogacía… E de súpeto cambia o rexistro.

É moi interesante reinventarse de cando en vez. Cambiei de rexistro e de súpeto pasei os seguintes 7 anos da miña vida de traxe e gravata e sendo un mercenario de xulgado. Era un tipo ao que lle pagaban por ir sacarlle os fígados ao de enfronte e pasábao ben, pero notaba que me faltaba un puntiño… o problema que ten a literatura xurídica é que é á literatura o que a música militar á música, é dicir, tecnicamente é perfecta pero fáltalle o espírito. A min facíame falta contar historias. A miña primeira novela empezou accidentalmente, é un deses momentos Forrest Gump da miña vida. Empecei a escribir por accidente. Empecei a escribir porque necesitaba escribir algo e empecei un blog no ano 2005, o 30 de decembro de 2005, o día do meu aniversario. Empecei a escribir unha historia nun blog porque era a maneira que tiña eu de liberar presión e empezar a contar algo, facer dedos polas noites, e era unha historia distópica, o máis afastado posible deste mundo do dereito. É a historia dun avogado, que vive nunha cidade… un avogado que vive en Pontevedra, o que falabamos antes, unha historia galega que pode chegar a outros. Un avogado que vive en Pontevedra e que de súpeto un día, cando esperta, escoita na radio unha pequena historia moi breve, algún incidente que sucede nunha remota república ex soviética, e como aos poucos esa historia vai crecendo nos medios e avanzando ata que de súpeto un día descobre que chega á porta da súa casa. E a partir de aí el ten que sobrevivir utilizando o único que ten e que o fai diferente, que é o seu enxeño e a súa habilidade. Fíxate que aquilo era o máis afastado que eu atopei daquel mundo de lei e orde no que eu vivía… Aí de súpeto empezan a pasar cousas. O primeiro é que esta historia que eu estou a escribir neste blog transfórmase nun fenómeno viral, pasa de 10 lectores a 100, de 100 a 100.000 e de 100.000 a 500.000… e de aí ao millón e medio e claro… todo isto empeza a desbocarse.

É moi interesante reinventarse de cando en vez

Un día recibo un correo electrónico dun xornal de Chile que me quere facer unha entrevista e á seguinte semana chámame unha radio de México. Entón digo “que está a pasar?”. Ponse en contacto comigo a miña primeira editorial, que era unha editorial pequeniña, e proponme publicar o que estaba a escribir en forma de libro… é dicir, eu nin sequera fun editorial por editorial, senón que un editorial viu buscarme e díxenlles que si, que por suposto, pero que estaba sen acabar, que tiña que terminalo… bueno, remateina, publicouse, transformouse nun best seller e polo camiño tiven que explicarlle a todos os meus amigos que tiña unha novela escrita e que ía ser publicada, porque non tiñan nin idea. Transformouse nun best seller en España, despois pasou a ser publicada en 45 países europeos, despois polo camiño descubro que estou metido no mundo editorial, que teño un axente e todas estas historias… e de súpeto estou publicado en Estados Unidos! En Estados Unidos transfórmase nun best-seller, véndense nun mes 200.000 exemplares.

De aí vén o seguinte libro e o seguinte e o seguinte… e un día levanteime hai catro anos e deime de conta dunha cousa… de que o Manel Loureiro avogado, que estaba a sobrevivir como podía, fora fagocitado completamente polo Manel Loureiro escritor e que me gustaba moitísimo máis a súa vida. Por tanto colguei a toga e disto fai xa camiño de 5 anos e… bueno, pois mira as cousas que pasan, pois que xa non teño que ir de traxe e podo estar así vestido e que no canto de estar metido nun despacho escoitando as desgrazas dunha señora que me está contando non sei que fregado que ten, que lle teño que arranxar, estou sentado aquí nun sofá no meu despacho falando contigo. Creo que o balance é positivo

 

Ía preguntar por que fixeches que a apocalipse zombie pasase en Galicia, pero co que falamos xa me queda moi claro. Tamén lera noutras entrevistas que estabas un pouquiño farto do típico heroe americano que leva pistola e que é un campión

É que volvemos ao mesmo… trátase de contar historias desde aquí. Non necesitamos que algo suceda en Seattle para que mole, pódense contar historias molonas pero de proxección universal. Imos ver, o que lle importa á xente dunha historia non é cando, como e onde. O que lle importa, o que che importa a ti cando ves unha película, cando les un libro, é o porqué suceden as cousas, as emocións fundamentais que fan que pasen, as cousas dá igual que sexan na antiga Roma ou nunha nave espacial cun alien perseguíndote polo corredor… ti o que queres é emocionarte e identificarte cos personaxes, que de súpeto esta historia sexa a túa historia, que ti esteas dentro. Se consegues iso estás a facer maxia.

Non necesitamos que algo suceda en Seattle para que mole

 

No meu caso particular, o que máis me enganchou de Apocalipse Z foi que a trama se desenvolvese en Vigo, en zonas polas que paso a diario… Ademais de que me atrae o xénero zombie, claro, películas, os cómics como The Walking Dead… Aínda que non son unha experta, como algunhas persoas coas que te topaches. Dei por casualidade cunha entrevista un tanto… peculiar, que che fixeron no ano 2010…

Aquilo foi unha encerrona, porque eu non tiña nin idea daquela historia. Non ten importancia… quero dicir, hai xente á que lle pos unha gorra de prato e automaticamente pensa que é un xeneral… E en ocasións algúns bloggers perden a perspectiva e bueno… aquel tipo viña nunha misión sacra, viña cun acoso e derribo… eu agora lémbroo así con graza, pero joder, no seu momento enfadoume un pouco, aínda que como comprenderás non ten a estas alturas a máis mínima importancia o que dixese ou deixase de dicir, tráeme sen coidado.

 

E cando te sentas a escribir, elixes un tipo de zombie concreto. Son estes en particular os que a ti che parecen máis terroríficos?

Aquí entramos nun terreo pantanoso, porque a min como a ti encántame a literatura fantástica e o thriller. Se botas unha ollada aos libros (sinala os enormes andeis repletos) verás que os títulos que hai aquí son deste estilo, pero eu teño que recoñecer que de zombies cando empecei a escribir sabía bastante pouco… tirando a nada. Nunca fun un fanático do xénero, é dicir, eu cando empecei a escribir non lera The Walking Dead, non existía a serie nin nada polo estilo. Pero cando eu empezo e están os libros publicados empezo a atoparme con auténticas enciclopedias andantes sobre o tema. Quedo un pouco asustado, porque de súpeto hai xente que che pregunta que qué che parece o cinema italiano blabla de non sei que e ti sorrís jajaja… E non teño nin idea de qué me estás a falar, querido!

Bueno, a verdade é que eu tiña unha experiencia persoal co tema dos zombies. Cando eu tiña oito ou nove anos pasaban pola televisión A noite dos mortos viventes, de Romero. Por entón aínda había rombos na tele, polo que estou a delatar a miña idade de novo, e quedeime pegado á pantalla, porque o principio desa película é absolutamente magnético. De súpeto ti ves eses dous irmáns que chegan a un cemiterio, que están a falar entre eles (é en branco e negro) e de súpeto aparece ese tipo ao fondo, que parece que vén bébedo que ten a roupa por fóra e tal… e ata que está pegado a eles non ves o que está a pasar! A partir de aí é todo acción. Claro, os meus pais, con bo criterio, mandáronme á cama. E eu, como un bo fillo, funme para cama e fixen o que fai calquera bo fillo… En canto aos meus pais se deitaron, 15 minutos máis tarde, volvín ao salón de novo, prendín a televisión, apaguei a luz e puxen o volume baixiño…

Entón descubrín tres cousas: unha, que se poden ter pesadelos moi malos, dúas, que se poden ter pesadelos durante dúas semanas. E tres, que cando tes 9 anos é unha boa idea facerlle caso aos teus pais… Quedoume gravada esta historia e cando eu tiña que empezar a escribir dixen “ten que ser isto”, era unha historia recorrente que golpeaba na miña cabeza, supoño que sería un trauma infantil e elixín ese tipo de zombies.

Gustábame esa imaxe clásica que eu tiña gravada no meu subconsciente e penso ademais, e aquí entramos xa en metaliteratura zombie, que é moito máis interesante ese monstro, por chamalo dalgunha maneira, que eu non teño claro que sexa un monstro, que é lento e é todo o contrario do que pode parecer unha ameaza pero con todo é o único monstro que non pode ser matado.

Pensa nos monstros clásicos. O vampiro, por exemplo. O vampiro é inmortal, pode voar, ten moita forza, ten poderes de superhéroe…. É mesmo guapo, é elegante, vai ben vestido… ten ese espírito atormentado, cruzou océanos de tempo para ver á súa amada, só pode saír pola noite… Bueno, agora con Crepúsculo, non agora son “vampiros Gusiluz”, “Desde aquí se ve tu casa”… jajaja.

O zombi simboliza a ameaza permanente

Despois tes ao home lobo, que é esa forza da natureza, que tamén ten ese feito arrebatador; tes a momia do faraón, coa maldición que lle persegue… pero o zombie? O zombi non é nada, non é listo, non é rápido, non viste ben, non cheira ben, non ten bo aspecto, non é guapo… ten todas as de perder e con todo ten unha cousa que o fai bo. Bueno, ten tres cosas que o fan invencible: o número, que é incansable e que está en todas partes. É dicir, o zombie o que simboliza é a ameaza, a ameaza permanente: non podes durmir, non hai ningún lugar seguro, é unha ameaza as 24 horas do día, os 365 días do ano e iso fai que sexa absolutamente superior. Podes matar a un ou a 10, que van seguir vindo, porque sempre hai máis. Iso é o que é o zombie. O zombie somos nós, é o reflexo do que nós non queremos ser. Ti fíxate que, e volvendo ao exemplo do que falabamos antes, nas películas de vampiros o protagonista é o vampiro e o mesmo nunha do home lobo e ou nunha de Drácula. Con todo, nas historias de zombies os protagonistas nunca son eles. Son os que se enfrontan a eles, porque eles representan todo aquilo que nós tememos, que é basicamente a perda de identidade. O que che fai único e absolutamente exclusivo a ti é o que tes ti dentro, a túa forma de ver o mundo, a túa forma de entendelo. Se perdes iso es un cacho de carne e iso é o que nos asusta, perder a nosa identidade. É un reflexo da sociedade na que vivimos.

Os zombies aparecen nos 60, nun momento no que a diferenza dos monstros do folclore clásico como poden ser os vampiros de Romanía, os zombies son un reflexo do medo que temos a perder a nosa identidade nun mundo moi hostil e moi agresivo, sobre todo nas grandes cidades.

Nas túas seguintes novelas segues engadindo elementos fantásticos. En Fulgor, en El último pasajero… E ademais terminas traballando en Cuarto Milenio!

Cando escribo gústame escribir as novelas que a min me gustaría ler. Cada unha delas aparece por un motivo distinto. El último pasajero xurde dunha serie de circunstancias, dunha historia que atopo e da que vou tirando dun cabo e que de súpeto hai unha historia. As historias ás veces aparecen. Con Fulgor pasoume o mesmo, co que estou a escribir agora pásame exactamente o mesmo… de súpeto teño que escribir unha historia que aparece na miña cabeza e que teño que deixala saír. En moitas delas, como en El último pasajero hai un elemento fantástico, pero no fondo é máis ben un thriller que ten unha pequena pincelada fantástica. Aí estamos nunha liña moi difusa… todo iso non deixa de ser unha maneira de entender a literatura. A literatura pódese entender de varias maneiras.

Ti podes escribir (ou podes ler, segundo o lado no que esteas) para educar, para remover conciencias ou para entreter. Eu teño moi claro que eu escribo para entreter. A min encántame contar historias e ademais é que as historias son consustanciais ao ser humano. Cando fai 10.000 ou 15.000 anos andabamos por aquí pegando botes en taparrabos, cando nas noites de tormenta a tribo tíñase que reunir na boca da cova ou na choza máis grande do poboado, o feiticeiro da tribo ou do grupo o que facía era, á luz do lume e a fogueira, contar historias. Estamos preparados xeneticamente para contar e para escoitar historias e iso non cambia, porque é a maneira que temos de proxectar os nosos soños, o futuro,,, de vivir outras vidas e vivir as vidas doutros, por dicilo dalgunha maneira. Por que non meter un elemento fantástico? A min gústame e aos meus lectores tamén lles gusta, así que estamos todos contentos.

Eu teño moi claro que escribo para entreter.

 

Si, parece que estás a acertar. E cando les, que les?

Bueno, eu son un lector voraz, sobre todo porque son da firme convicción de que se ti escribes tes que ler de todo, e de todo é de todo, porque é a única maneira que ti tes de saber contar ben historias. Se eu me limito a ler as cousas que a min me parecen que a priori me teñen que gustar, estou a pecharme moitísimo o horizonte. Aquí [sinala de novo os andeis] hai ensaio, poesía, novela histórica, novela romántica, thriller, techno-thriller, ciencia ficción, terror, aventura bélica… Hai de todo, por que limitarse a unha cousa? Depende do que apeteza en cada momento.

 

E en cinema pásache algo parecido ou tes algún xénero ou director fetiche?

O que pasa é que eu vexo moitas máis series de televisión, que é onde agora mesmo creo que se están contando as mellores historias. Nas series é onde se está concentrado a maior parte do talento, os mellores escritores agora mesmo do audiovisual están en series de televisión, facendo un traballo formidable. É onde se están correndo riscos á hora de contar historias.

Eu estou un pouco desencantado co cinema, é dicir, para ver un refrito dos Cazafantasmas… pois mira, non amigo… ou Ben-Hur que a reestrearon Ben-Hur! É un clásico, pero este xa é un remake dun remake! Penso que agora mesmo (evidentemente hai excepcións e películas moi boas) o mellor talento está en televisión. Hai traballos que son absolutamente brutais e aí si que teño unhas tragaderas absolutamente amplas… Porque me gustan desde dramas políticos estilo House of Cards, policíacos como The Wire, ou praceres culpables como a canle SciFi, onde tes Galáctica, con todas esas naves espaciais… E outras máis culpables aínda (ri) Pero penso que é un momento fantástico para que che conten historias e neste terreo do audiovisual hai historias absolutamente formidables.

 

E cando non estás a ler ou non estás a escribir, que fai un escritor no seu tempo libre? É capaz de desconectar, busca actividades que lle permitan non ter unha historia na cabeza? Que fai Manel Loureiro cando non le nin escribe?

Está a acumular, estás a acumular sen darte de conta. A verdade é que eu paso case todo o tempo escribindo. Se non estou a escribir unha novela, estou a escribir para televisión. Se non estou a escribir para televisión, estou a escribir un artigo de prensa. Se non estou a escribir un artigo de prensa, estou a preparar un programa de tele… Sempre estou a escribir e cando non estou a escribir, realmente o que estou é cargando as pilas, cos ollos e coas orellas moi abertas, pendente de todo o que pasa e acumulando. Facendo como fan os esquíos na primavera e no verán, que van acumulando, acumulando, acumulando, para cando chegue o inverno ter a despensa chea. Ti vas acumulando e de súpeto un día empézanche a picar os dedos, empezas a sentir unha sensación incómoda na caluga, como de que hai algo na túa cabeza, unha desas historias que vas acumulando que de súpeto se combina con outras e outra con outra. É como unha especie de agregación. E de súpeto, o momento en que empeza a xurdir o xerme de algo, faise máis complicado, porque aí empeza a rodar e chega un momento que está a rodar a tal velocidade que tes que sacalo de dentro, porque senón vólveste tolo. Cando o sacas de dentro, xa estás a contar outra historia

 

E escribes tamén para tele?

Si, escribo guión de televisión. Estou a preparar agora para Movistar, que empeza con produción propia, un guión dunha serie dunha cousa que me encanta. Non podo contar nada aínda, o que che podo contar é que unhas cantas produtoras asociáronse e contratáronme para que lles preparase un concept, un documento dunhas 10 páxinas onde se recolle unha idea. Eu expuxen a miña idea gustoulles e de aí pasamos a preparar a biblia e o borrador, o episodio piloto, o desenvolvemento da primeira tempada e os arcos argumentáis… Cando nos demos de conta Movistar díxonos “estupendo, gústanos moito e para adiante” e aí estamos.

Cuarto Milenio xurdiu por casualidade. Teño que dicir que Iker é un dos mellores comunicadores da televisión, porque é o único (que eu coñeza) que se pode montar un programa de 3 horas sen guión e sen pinganillo. Hoxe en día na televisión, en calquera programa dunha cadea xeneralista que vexas, están a ler ou teñen un pinganillo. Iker non ten nin pinganillo nin le, vai a pelo, é absolutamente asombroso. Claro, son moitos anos de experiencia en radio que lle dan ese peso e esa bagaxe… Bueno, pois unha vez xurdiu a oportunidade de colaborar con eles por un artigo que escribira para o diario El Mundo que lles apetecía que contase en Cuarto Milenio. A cousa funciona tan ben que a partir de aí quedeime como tripulante oficial da Nave do Misterio Cuarto Milenio.

Púxenme unicamente dúas normas: unha, que non quería contar historias nas que eu mesmo non crese, é dicir, non vou estar falando de cousas como os chemtrails ou que apareceu o home das neves en non se onde… Eu quería contar historias que eu puidese crer e que tivesen unha compoñente narrativa intensa, que fosen interesantes para o espectador pero cun punto de misterio, un misterio resoluble. É dicir, que fose resoluble pero que non estivese resolto. Por exemplo, no primeiro programa que fixen falei de Manfred Fritz Bajorat, un alemán.  Unha historia fantástica pero verídica. En Filipinas, no inverno do ano pasado, de súpeto apareceu un veleiro á deriva. Uns pescadores atopan un veleiro cos mastros rotos coma se pasase por unha tormenta terrible e cando soben a bordo atópanse o cadáver momificado do seu único tripulante, que era un alemán que se chamaba Manfred Fritz Bajorat. O curioso é que a única vez que o viron neste mesmo barco estaba en Mallorca. Como é posible que aparecese dous anos despois? Ese tipo de historias, que son reais, que teñen un contexto, son historias que hai que documentar e expor, aínda que non saibamos como foi posible. Porque realmente este home foi un auténtico Holandés Errante, levaba morto… os médicos calculan que entre un ano e medio e dous anos, e durante ese tempo o seu barco estivo a cruzar todos os océanos, co seu único tripulante sentado coa man estirada a uns centímetros da radio… É dicir, conto historias que teñen un compoñente narrativo enorme. Non sabemos que é o que pasou, dificilmente saberemos todo o que sucedeu… este tipo de cousas inflaman a imaxinación da xente.

 

 

De todos os países nos que se venden os teus libros hai algún no que funcionen especialmente ben? E se é así, cal é ese país e cal crees que é a razón, cal é a conexión?

Estados Unidos. A razón non a sei, se soubese a razón de por que funciona ben un libro esta conversación non a estariamos tendo ti e eu aquí agora. Tivese enviado o meu avión privado para recollerte e levarte á miña illa privada no Caribe e estariamos a falar a bordo do meu iate, mentres os meus fillos están a nadar. Esa é a pregunta, é a clave do éxito. É a pregunta que todas as industrias se fan, por que algo funciona e por que algo funciona menos ou por que algo de súpeto explota e funciona en todo o mundo… Ninguén o sabe, por que os meus libros se venden tan ben en Estados Unidos? Pois non o sei, non o sei non teño nin idea.

 

Sempre tes o mesmo tradutor?

Non, vou cambiando, pero non o elixo eu, é unha cuestión da miña editorial americana.

 

 

A tradución é un tema que a min me preocuparía? pero claro, é imposible coñecer todos os idiomas?

Claro, pero é que se cando che chega o libro dinche: “mira xa me chegou a tradución…” [Manel levántase, colle un libro e ensínamo. A primeira vista non sei que idioma é, porque non recoñezo os caracteres].

 

Pregúntoo porque quizais tiñas neses casos un tradutor moi bo, capaz de reproducir moi fielmente a túa novela? Pregúntoo por buscar un nexo…

Hai tradutores aos que, a verdade, nótaselles que están moi preocupados. Son mesmo neuróticos, no sentido de que che están bombardeando o teu correo electrónico facendo consultas, pero outros non sabes nin deles, non tes nin idea de quen son e velo cando abres o libro e ves o seu nome. Eles fan o seu traballo e punto… É un mundo complicado o mundo dos tradutores, É moi complicado e a verdade é que dunha boa tradución pode depender moitísimo o funcionamento dunha obra no mercado, claro que si.

 

Tes unha cifra total de exemplares vendidos?

Non teño nin idea… de todos os meus títulos en todos os idiomas, en todos os países do mundo? Nin a menor idea. Non o sei, pódome equivocar… pero home, máis dun millón e pico de exemplares en todo o mundo si, seguro, iso seguro porque só en Estados Unidos son 700.000 exemplares. Pero é que non estou seguro, é que é imposible calcular… porque ademais despois hai factores que escapan totalmente a ti. É dicir, unha cousa son os exemplares vendidos e outra os lectores, porque, por exemplo, nun país como España, onde o tema da pirataría está tan estendido, é absolutamente imposible sabelo.

Mira, o outro día pasoume unha cousa simpatiquísima… Eu teño unha conta de Twitter moi activa e un lector mandábame entusiasmado unha foto do seu eReader, coa portada dun libro, e dicíame: “Fantástico! Que ben o estou pasando!” E felicitándome… e a portada era dunha edición pirata, porque nunca se fixo unha edición electrónica con esa portada. Eu contesteille que “Moitísimas grazas, chámame moitísimo a atención esa edición, eu non a vin na miña vida” El non me contestou absolutamente nada, pero ao cabo duns días mandoume outra foto cunha edición de peto dese mesmo libro e díxome “Sigo lendo, gústanme as cousas ben feitas”.

O da pirataría é un tema moi complexo, moi complicado. Eu teño unha opinión bastante heterodoxa… e con este tema tiven discrepancia de pareceres con xente de distintas editoriais, pero bueno é algo que se dá basicamente en países mediterráneos: en España, en Italia, en Grecia… e é así.

O da pirataría é un tema moi complexo

 

Aínda que estou a facer as preguntas, si que me gustaría comentarche a miña opinión persoal. Eu non creo que sexa unha cuestión exclusivamente de carácter dun país. Eu son lectora, teño etapas moi voraces e teño un eReader, por comodidade e porque vivo nun piso moi pequeno e aínda que entran libros en papel (de feito hoxe trouxen un a ver se me caía unha firma) algunha vez buscas libros por outros medios… Nin as editoriais nin as grandes cadeas de librarías poñen moitas facilidades: non sempre é fácil atopar os títulos que buscas, moitas veces non é compatible co teu aparello, só podes descargalo nun dos teus dispositivos… E mellor non falamos do prezo! Se se vendesen a un prezo reducido, veríase moi prexudicado o autor?

Cando ti estás a comprar un libro estás a comprar a historia, non estás a comprar o formato

Para nada, para nada. O que estás a dicir é a miña opinión. Cando saíu este libro [ensíname unha edición grande e coidada] incluímos unha mancheta cun QR para descargarse o libro en edición dixital. Cando ti estás a comprar un libro estás a comprar a historia, non estás a comprar o formato. Este libro foi o primeiro que fixen coa editorial Planeta. Este tamaño non se pode ler na cama, por exemplo. É pouco manexable. Logo está o tema do prezo. Este libro custaba 9,99€ e entre 9.99€ e gratis ten que haber un termo medio. O meu traballo hai que pagalo, o do autor, o do editor, o do corrector e o da editorial Planeta, que á fin e ao cabo non é unha casa de beneficiencia, senón que é un negocio e tamén hai que pagalo.

Pero un libro dixital non vale 9,99 está clarísimo! A fórmula de pago ten que ser un one click como é Amazon, “lo quiero, lo compro”.

O que non pode ser que é como tiñan ao principio, unhas pasarelas de pago complicadísimas, que se DRM, que se a túa p*** nai… iso é unha estupidez, non vale de nada. O diñeiro é finito e a oferta é infinita. Hai moitos libros que quero ler, que pasa.

O que non pode ser é unha especie de sensación cultural e social de que piratear non só está permitido, senón que mesmo podes alardear diso. A min pasoume de atoparme a un tipo que me diga “oes, eu lin os teus libros e non paguei ningún, pirateei todos jeje”, un pouco en plan “é que che estou facendo un favor” Entón dígolle “Entón débesme pasta, porque eu para cada un destes libros estou un ano e medio encerrado e se cadra teño que estar a facer viaxes, teño que documentarme antes… é o meu maldito traballo, entendes? Se eu respecto o teu traballo, ti tes que respectar o meu”.

Logo xa entras en que claro “que non se pode cobrar por un contido dixital que se pode replicar?” a min non me contes historias, se queres ler gratis te vas á biblioteca e se non che gusta o que hai na biblioteca tes un problema, porque tes toda a literatura que queiras. Non me veñas contando historias, son escusas de mal pagador.

Dito isto, eu entendo que ás veces tamén pasa unha cousa… as galiñas que entran polas galiñas que saen, que dicía o outro na tele. Hai moita xente que xamais se compraría un libro meu pagando pero que se o descarga e o le, resulta que lle gusta e compra o seguinte ou compra o libro para regalarllo a alguén. Iso pasa, iso pasou, sei que iso pasou… Por tanto teño unha posición un tanto ambigua a este respecto. Eu penso que todo isto, que a solución deste problema, e mira que estamos a nos meter nun pantano jodidísimo, pasa por tres cousas. A primeira, que a industria editorial entenda que os libros en dixital teñen que estar a un prezo competitivo. En Estados Unidos un dixital de Apocalipse Z costa 3,99$, tendo en conta o poder adquisitivo que hai alí e saíndo de novidade a 5$… eu gañáballe máis a un deses libros vendidos en dixital a ese prezo que a un libro en papel. O equivalente sería a que estivese a 1,99€ e por 1,99€ cómpralo, é que nin te molestas en buscalo pirata. A iso estamos.

A fórmula de pago ten que ser un one click como é Amazon

 

 

Ese problema existe tamén na industria musical e industria audiovisual, que aínda non se atopou o modelo de negocio.

 

A música? A música liquidárona por completo, porque as industrias se non saben virar e cambiar o rumbo a tempo ao final embarrancan. Pero tamén fai falta que a xente empece a valorar, que eu non me atope cun tipo que se me achegue cun sorriso e que me diga “oes, que eu pirateei todos os teus libros!” A túa nai, entendes? Que haxa polo menos un pouco de vergoña social, que non o recoñezas desa maneira… e ademais, que é o máis importante, aquí hai un convidado de pedra que está caladiño, nunha esquina, que non di nada porque non lle interesa, que é Movistar, Vodafone, Orange, Jazztel, Ono, R… os operadores, os operadores que están a gañar unha morea de pasta e están caladiños como p**** Ti se queres seguir neste negocio tes que compensar a toda esta xente. Ti para que queres unha conexión de 100 megas?

 

 

Podes necesitar unha boa conexión por moitas razóns. Para min isto é como o da tele: depende do uso que fagas dela… Non sei se podes entrar aí…

Vale, a culpa non é da pistola. Pero se a culpa non é da pistola imos falar cos fabricantes da pistola, para que polo menos creen un fondo para cada vez que se usen mal os seus produtos. Porque están a gañar unha chea de cartos. Pódese indemnizar ás vítimas, porque ao final o problema é que cada vez que eu vexo unha reunión de Telefónica vexo que os seus beneficios foron de setecentos mil millóns de euros e por que gañan esa pasta? Non é gratis, gañan esa pasta porque ti pagas 30 ou 40 euros todos os meses. Se se utiliza mal moitas veces un servizo haberá que buscarlle unha solución que contente a todos.

 

 

Se queres ler gratis vaite á biblioteca

 

Si que estou contigo en que hai un problema na cultura neste país, en como se percibe e en como se valora. E todos sabemos que hai un problema estrutural grande. Como se soluciona o tema da pirataría? Pois é complicadísimo…

Pois se tivésemos a solución seguramente estariamos a falar de novo no iate.

 

Lin que van levar ao cinema varias das túas novelas.

Pois mira, nisto hai máis cousas que non che podo contar das que che podo contar, porque aquí hai unha chea de contratos de confidencialidade.

A triloxía de Apocalipse Z está agora mesmo nunha fase de produción moi avanzada. Cambiou de produtora, deu moitísimas voltas… estivo a piques de estar en Telecinco, pero cando xa estaba aprobada a pre-produción houbo un cambio no departamento de Telecinco… Xa a touro pasado pódese contar. E o que chegou despois fixo así na mesa raaas… apartou todo o que había e empezou de novo con todos os seus proxectos, co cal aquilo foise á porra. Pero agora está a rodar, está a rodar ben. Fulgor tamén está a rodar ben, pero en Estados Unidos e bo a verdade é que estou contento, e até aquí podo ler

 

Pois vouche a preguntar por algo que seguro que si podes contar. Ti, como autor, como pai eses “fillos”, cal é o nivel de control tes sobre a obra audiovisual? É o que che gustaría?

O do control creativo depende do mercado e depende do país, pero é unha entelequia… Cando ti vendes os dereitos dunha obra para unha adaptación, ao final tes un control moi relativo, moi moi relativo… vai mandar sempre moitísimo máis un produtor ca ti.

 

E como te sentes?

Aprendes a aceptalo. Chegas a unha mesa e ti tes unha historia fantástica de… carniceiros asasinos que trocean ás súas vítimas e véndenas como filetes. Vendiches a idea, é unha novela fantástica e van adaptala. De súpeto chegas á primeira reunión e (estas cousas pasan, isto vivino eu) e un produtor di: “pois isto está ben, o que pasa que eu creo que un marciano nesta historia viría de p*** nai!”… “xa, pero é que na novela non hai marcianos porque son carniceiros asesinos”… “Non, pero metemos un marciano”. Entón tes a un carniceiro asasino con marcianos, que queda raro, pero bueno. E entón de súpeto hai outro e di “Pero por que asasinos, non podían ser no canto de carniceiros, carniceiras sexys asasinas?”… E ti dis… “pero se son carniceiros asasinos! Está ambientada no Londres do século XIX, como van ser carniceiras sexy asasinas con marcianos no Londres do século XIX?” E entón chega outro e di “J****! teño unha idea, hai que ampliar o target, estaría estupendo que meteses aí a unha adolescente lixeiriña de roupa e a un que ensine tableta, por aquilo do target” Entón engades adolescentes quentes… “E mete tamén un avoíño simpático, que sempre fai moita graza, e así chegamos ao público senior” e entón anotas “Avós simpáticos” E seguen! “Tamén un par de rapaciños deses porculeros e unha chacha andaluza, que conte chistes… e por certo que fai un marciano aquí?” E xa… “Pero se o dixeches ti!!!” “Boh, pois saca o marciano”, “Pois sacamos ao marciano”… E entón ao final aínda volve o marciano outra vez e quédaste cunhas carniceiras sexys asasinas e cun marciano porque xa montaras o guión enteiro e é máis complicado desfacelo todo e de súpeto tes aos Serrano cunhas carniceiras sexis no século XIX cun marciano…

Así é como funcionaba até fai moi pouco a ficción televisiva en España. Por iso todas as series televisivas parecían clónicas. Por iso aquí as series duran unha hora e cuarto, cando o estándar da industria son 45 minutos. Porque aquí había que meter unha subtrama de media hora! Por iso cando estás a ver unha serie de produción nacional de súpeto parece que che sobra, sóbrache unha das tramas. Afortunadamente, estase a empezar a facer as cousas ben e agora si que respectan máis o traballo do guionista e a concepción que ten da serie.

En Estados Unidos é un descontrol absoluto, no sentido de que alí na serie quen manda é o showrunner. E só responde ante os produtores executivos da cadea, que lle din “tes tantos millóns para producir este capítulo e ti verás” e é así de sinxelo. Tes que velo con ecuanimidade e pensar que é un traballo, aínda que sexa a túa criatura creativa. Sabes que pasa? Que se es dos que pensa que o que ti fagas é absolutamente perfecto e que ninguén o pode modificar, tes un problema. Calquera cousa que faga unha mente humana, outra mente humana pódeo mellorar, porque ti non es perfecto. E se alguén aparece cunha boa idea o que teño que ter é suficiente humildade para dicir “joder, é mellor así”. E se alguén vén cunha idea de merda teño que ter a suficiente forza para convencelo de que non é unha boa idea. Se non o logro, polo menos terei que tratar de que se note o menos posible. É divertido [sorrí].

 

 

Agora mesmo estás a viaxar polo mundo presentando os teus libros, que se venden nunha chea de países. Estás a coñecer a unha chea de xente… hai algún país especial para ti? Algunha anécdota que non che esqueza, que leves marcada?

Moitísimas, moitísimas. Empezando por Estados Unidos. Unha vez en Texas, unha señora estaba absolutamente indignada porque na miña primeira novela o protagonista, nun determinado momento, colle unha pistola, saca o seguro e por primeira vez na súa vida dispara. A señora indignadísima, dicíndome que moi ben a novela pero que aquilo foi un erro tan grande que rompeu esa suspensión da credulidade que é necesaria nunha historia de ficción, que de súpeto se deu conta de que era unha historia e eu non entendía que pasaba. Despois, cando mo explicaron, entendino. Nese momento, o protagonista colle unha pistola, unha pistola Glock, que a min me pareceu moi sonora “Glock”, unha marca austriaca. El sacaba o seguro e disparaba. Pois de todas as marcas de pistolas que hai no mercado, fun coller a única marca que non ten seguro, que polo visto hai que facer non sei que co gatillo… entón é coma se digo “apareceu un lexionario como un reloxo Casio” e a señora estaba absolutamente indignada.

Outra vez, na Book Expo América de Nova York, estaba a típica fila para asinar libros, unha cola enorme. Chego alí para asinar libros como sempre e de súpeto atópome como un problemiña co que non contaba… Chega o primeiro pregúntolle “Como te chamas?” “Peter”, respóndeme. Dedícollo a Peter. Logo aparece unha Jane e entón… aparece unha moza, non se me esquecerá na vida, tirando a corpulenta, negra, e pregunteille “What’s your name?” E dime “Shequanda”, un deses nomes absolutamente imposible que son moi típicos… e menos mal que a miña editora americana andaba por alí pendente e deuse conta do problema… E colleu un taco de post-it e repartiu un a cada unha das persoas que estaban na fila para que escribiran o seu nome, para que eu non tivese que pasar por ese momento de preguntar e non entender nada.

Despois en Xapón, por exemplo, unha historia absolutamente fascinante… Unha moza que lera a miña primeira novela en inglés e para podelas ler en castelán apuntouse á escola de idiomas do Instituto Cervantes. E atopeima alí, no Instituto Cervantes en Tokio e aprendera español simplemente para poder ler as novelas. Foi algo que me emociona moitísimo. Tamén un tipo que me escribiu unha vez da Illa de Norfolk, que está no medio do Pacífico, o sitio máis remoto e máis afastado que podes imaxinar, que me felicitaba. Contábame que gozara moitísimo coas miñas novelas e pensas, joder, vive nas antípodas, nas antípodas, como é posible que entre ti e eu exista unha conexión! É dicir, como pode ser que eu conte unha historia que conecte contigo, cando estás nas antípodas non só fisicamente senón tamén culturalmente, de vivencias… e por iso volvo ao que contaba antes, que dá igual onde transcorren as historias, cando transcorren as historias ou como transcorren as historias. O importante é o que senten os personaxes.

Como pode ser que eu conte unha historia que conecte contigo, cando estás nas antípodas non só fisicamente senón tamén culturalmente, de vivencias…

E para ti, como profesional, tamén dá igual onde vivas? É dicir, tería para ti algunha vantaxe que te mudases a Nova Iorque, a Londres ou a Madrid sen ir máis lonxe?

Tería vantaxes profesionais, evidentemente, pero non para escribir senón para todo o que hai ao redor: para conferencias, para as viaxes, ir á televisión, radio… É dicir, aforraría unha chea de avións, pero á hora de escribir non ten maior importancia. Stephen King é un dos novelistas de maior éxito actualmente e o tipo vive nunha aldeíña perdida de Maine, que é coma se falamos dunha esquiniña de Estados Unidos. Non é necesario, a verdade é que eu podería traballar desde calquera lugar do mundo, porque o único que necesito é unha conexión de internet para poder mandar o documento e ter luz eléctrica para polo menos poder cargar a batería do portátil. Con iso xa me chegaría. Esa é unha das grandes vantaxes da actualidade, que xa non fai falta estar no meollo, o meollo pode estar noutros sitios

 

 

 

Como foi, resumida, a túa viaxe persoal cara a este éxito? Non vou dicir que este sexa un éxito inesperado, pero ti non eras un adolescente que soñaba con ser un escritor de éxito, verdade?

Non, para nada! Eu empecei a escribir con 30 anos, agora teño 40. A verdade é que o tempo pasa… A min sempre me parecía que era pouco tempo, pero o outro día deime de conta de que levaba, levo 10 anos escribindo, unha cuarta parte da miña vida escribindo… 1 de cada 4 días da miña vida levo escribindo… e que da miña vida profesional, máis de 50% está relacionado coa literatura. Quero dicir, non estou a falar dunha pequena experiencia, estou a falar de que isto xa é a miña vida. Xa é real, é tanxible. Se tivese que describir esta viaxe diría que empecei como Forrest Gump, sen saber nin como, nin onde nin porqué, pero polo camiño estou a transformarme, gozando da viaxe. Non sei que é o que me vou a atopar, sei que vou atopar algo ao final e sabendo que aínda queda moitísimo, que teño que gozar moitísimo cada día. Síntome terriblemente afortunado, son un tipo terriblemente afortunado, porque teño a gran sorte de transformar a miña paixón, a miña afección no meu traballo. Son feliz cando veño traballar, son feliz cando veño aquí. Estou a gusto. Entón bueno, que che podo dicir da viaxe? que estou encantado e que estou en traxecto… que estou in itinere, efectivamente, e encantado.

Empecei como Forrest Gump, sen saber nin como, nin onde nin porqué, pero polo camiño estou a transformarme, gozando da viaxe

 

A última pregunta, a que sempre fago. Se tiveses que contarlle aos teus fillos, aos teus netos, algo do que te sintas especialmente orgulloso de toda esta aventura, que sería?

Máis que nada lles daría unha especie de mensaxe de cara ao futuro, como unha botella no tempo. Serían dúas cousas: a primeira é que tes que perseguir os teus soños. Tes que perseguir aquilo que che fai feliz, é dicir, a vida é moi curta. Poden pasar moitas cousas e tes que gozar intensamente o que fas, tes que crer en ti mesmo e tes que perseguir os teus soños.

A segunda é que non hai que ter medo a cambiar. Porque eu na miña vida cambiei moitas veces. O meu primeiro traballo foi como modelo de peiteados na Cosmopolitan Portugal, unha aventura hilarante, traballei como presentador de televisión, traballei como abogado… e traballo como escritor e en televisión, pero se cadra dentro de 10 anos aparece algo novo. Non hai que ter medo a cambiar.

Non hai que ter medo a cambiar.

Se es flexible e adaptable sempre flotas, sempre. Non hai que ter medo a cambiar cousas e non hai que ter medo a ser valente e a perseguir as cousas que realmente che gustan. Se algo realmente te emociona e é a túa paixón e evidentemente tes uns mínimos rudimentos… porque a min pódeme encantar cantar ópera, pero deus non me chamou por ese camiño. Unha cousa é que a min me apaixone a ópera e outra é que eu pretenda triunfar na Scala de Milán, é dicir, tes que ser consciente do que podes facer, pero se ti sabes que podes facer algo, que sabes facelo ben e ademais gozas facéndoo… sen medo, adiante, sen medo porque que é o peor que che pode pasar? Que che saia mal? Polo menos tentáchelo. A peor sensación que podes ter na vida, e estou convencido diso, é atoparte un día con oitenta anos sentado nun banco nun parque, ou no soportal da túa casa, pensando en todo aquilo que non fixeches e dándote conta de que xa non tes o tempo, xa non tes oportunidade de facelo. Porque o tempo pasa. Esa ten que ser unha sensación absolutamente desoladora, saber que perdiches a oportunidade. Non, non, non, non, non… se xurden as oportunidades tes que aproveitalas e se para producilas e para aproveitalas tes que adaptarte, pois te adaptas. Isto é unha filosofía de vida a que che acabo de contar, pero é unha filosofía de vida na que creo profundamente e que seguín cos ollos pechados durante toda a miña vida. E estou contento, vaime ben.

 

Véseche moi feliz. Pois isto é todo. A non ser que ti queiras comentar algo máis, como cando sae o teu próximo libro

Entrego o manuscrito cara a final de ano [finais de 2016], cando volva de Vietnam, e sairá cara a abril ou maio coincidindo co Sant Jordi e se non coa Feira do Libro de Madrid.

 

Moi ben, pois estaremos atentos. Moitísimas grazas polo teu tempo.